-
1 сесть
сов.1) утыру2) (за что, на что и с неопр.) тотыну, керешү, утыру3) ( опуститься за горизонт) бату, баю, иңү4) (о птице, насекомом) куну, утыру5) ( опуститься с высоты) төшү6) ( на что), разг. утыру7) прост. ( попасть в тюрьму) утыру, төрмәгә утыру8) иңү, тәбәнәкләнү, утыру9) (укоротиться, сузиться - о ткани, коже) утыру, кечерәю, кыскару, тараю (мәс. юганнан соң кием турында)•- сесть на шею
- сесть за решётку
- сесть на мель
- сесть на яйца••сесть в лужу — ≈≈ төпсез чанага утыру; ≈≈ төп башына утырып калу
-
2 пересидеть
-
3 усесться
сов.1) утырышу, утыру, җайлап утыру2) (за что и с неопр.) (начать заниматься) …га утыру, утырып …а башлау -
4 просидеть
сов.1) ( берникадәр вакыт) утыру, утырып тору2) разг. (остаться, пробыть) утыру, тору, калу, булу -
5 сидеть
несов.; в разн. знач- сидеть на чемоданах
- сидеть на шее
- сидеть на яйцах
- сидеть на гнездах
- сидеть сложа руки -
6 пересесть
сов.1) күчеп утыру, икенче урынга күчү, күчү2) күчеп утыру, пересадка ясау -
7 подсесть
-
8 воссесть
сов.; уст.менеп утыру, тантаналы рәвештә менеп утыру -
9 засесть
-
10 отложиться
-
11 рассидеться
-
12 высидеть
-
13 досидеть
-
14 за
1) с вин. п. (около, вокруг) янына, янында2) с вин. п. ( при указании на начало действия)...лый башлау,...га тотыну3) с вин. п. (при указании предмета, лица, позади или по другую сторону к-рого что-то помещено, спрятано)...газаткнуть (что-л.) за пояс — нәрсәне дә булса билбауга кыстыру
4) с вин. п. (при указании цены, платы)...га5) с вин. п. (позднее; больше; сверх)...данему за сорок — аңарга кырыктан артык, ул кырыктан узган
6) с вин. п. ( при указании на расстояние)...да7) с вин. п. (раньше на какое-л. время)...нан... элек8) с вин. п. (в течение какого-л. времени)...га,...да, өчен9) с вин. п. (при указании на лицо или предмет, к к-ому прикасаются)...дан,...га10) с вин. п. (ради, в пользу чего-л.) өчен11) с вин. п. (вместо, в качестве кого-л.) өчен, урынына12) с вин. п. (при указании лица или предмета, выступающего в качестве кого-чего-л.)... итеп алу,... дип белүпринять (кого-л.) за своего знакомого — кемне дә булса танышың дип белү
13) с вин. п. (при указании лица, к к-ому возникает какое-л. чувство) өчен14) с вин. п. и с тв. п. (по причине, вследствие) өчен;...лыктан15) с вин. п. и с тв. п. (через, по ту сторону, позади, около) артына, аръягына, артында, аръягында, читенә, кырыена; янында;...га16) с тв. п. (позади, вслед, следом) артыннан, эзеннән17) с тв. п. (во время чего-л.)...да; вакытында, чакта, арада18) с тв. п. (при указании лица или предмета, на к-ые направлено действие)...ны19) с тв. п. (с целью, для чего-л.)...га;...ны20) с тв. п. (при указании лица, от к-ого зависит наступление какого-л. действия, за к-ым числится что-л.)...га,...ның21) с тв. п....ган;...лы22) с тв. п. (при указании на смену действия, состояния, лица, предмета, явления)...дан соң•- кто за?- выйти замуж
- за исключением
- ни за что! -
15 засидеться
-
16 затвориться
-
17 насесть
сов.1) [бик күп] утыру, [бик күп] керү, кереп тулу2) куну, утыру3) разг. ( на кого) (навалиться) яту, басу; бөтен көчкә этү4) перен.; разг. (на кого) (с просьбами, требованиями) кысу, бәйләнү, ябышу -
18 опуститься
сов.1) ( переместиться ниже) төшү2) утыру3) ( наклониться) иелү, түбән иелү4) перен. (пасть, стать неряшливым) түбәнгә төшү; кыяфәтен югалту, кеше карарлык җире калмау• -
19 осадка
ж1) ( постепенное оседание) утыру -
20 оседлать
сов.1) ( кого) иярләү2) перен.; разг. ( кого-что) атланып утыру3) перен.; разг. ( кого-что) (подчинить себе) муенына атланып алу, буйсындыру
См. также в других словарях:
утыру — 1. Аяк өсте яки яткан хәлдән аякларны сузып, салындырып яки бөкләп арт белән урындыкка, идәнгә һ. б. тиеп урнашу, гәүдәнең өске яртысын гына вертикаль хәлгә кую. Шул хәлдә булу 2. Берәр җиргә бару өчен каян да булса урын алу 3. сөйл. Нин. б. эштә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
басу — I. и. Культуралы үсемлекләр үстерелә торган җир мәйданы, иген кыры. Иген кырының аерым бер иген үскән өлеше үлән басуы. БАСУ КАПКАСЫ – Авылдан кырга чыгу юлларында корылган капка, кыр капкасы. II. БАСУ – ф. 1. Аякка калкыну, вертикаль хәлгә килү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кунаклау — I. 1. Кош корт тур: берәр биек урынга очып менеп утыру. Төн үткәрү өчен берәр биек урынга куну (тавыклар тур.) 2. күч. Биегәеп торган берәр урынга менеп утыру. Урын алып утыру креслога к. . II. КУНАКЛАУ – Кунак булып бераз тору … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җирләшү — 1. Нин. б. урынга урнашу, утыру ишек төбенә җирләштек 2. Нин. б. урынга урнашып яши башлау, төпләнү Уфада җирләшеп калган 3. Һавадан җиргә төшү, җир өстенә төшеп утыру парашют белән төшеп җирләшү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
калгаю — ф. 1. КАЛГАЕП ТОРУ – Бер урында озак төз басып тору 2. КАЛГАЕП УТЫРУ – Озак вакыт төзгә катып утыру … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
куну — 1. Очып килеп берәр биек урынга утыру, басу (кошлар, бөҗәкләр һ. б. тур.). Һавадан очып килеп бәрелү (җансыз әйберләр тур. 2. Берәр өсйөзгә ябышу, утыру (тузан, дым һ. б. тур.) 4. Кайда да булса төн үткәрү, йоклап чыгу төн к. 5. хәл ф. форм. КУНА … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
лакаеп — Л. УТЫРУ – Бик иркен һәм ямьсез рәв. җәелеп утыру … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
лапаеп — Л. УТЫРУ – Бик иркен һәм ямьсез рәв. җәелеп утыру … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
моңаю — (МОҢАЙТУ) (МОҢСУЛАТУ) – 1. Кайгыру, сагышлану. Сагышланып, моң белән моңаеп карый 2. Боегу, уйга бату, күңелсезләнү. Уйланып, хисләргә бирелеп утыру 3. Моңлы итеп көйләү, җырлау 4. күч. Тын гына утыру, моңлы булып күренү, күңелсез булу (җансыз… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
рәшәткә — 1. Тар такталардан тезеп яки металл чыбыкларны аркылы торкылы беркетеп эшләнгән корылма. Такта яки металл чыбыклар белән берәр нәрсәне, урынны әйләндереп алган койма, киртә 2. Каты ягулык янганда көле аска төшсен өчен куелган челтәр. РӘШӘТКӘ… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сәке — Элекке авыл өченә хас, идәннән ярты метр чамасы күтәртеп җәйгән калын такталардан торган утыру яту урыны (табын итеп тә файдаланылган олы сәке бөтен түрне алып тора, ә ян сәке гадәттә бер генә озын тактадан һәм йөзлексез була). Сәкегә охшатып… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге